Cattle Feed Manufacture Business: नमस्कार शेतकरी मित्रांनो, भारत देश हा “कृषीप्रधान देश” मानला जातो. परंतु शेतकरी मित्रांनो भारतामध्ये सर्वात जास्त शेतकरी आहेत. जे शेती सोबत आपला जोडधंदा व्यवसाय देखील करतात जसे की शेळीपालन व्यवसाय कुक्कुटपालन अशा प्रकारचे विविध व्यवसाय शेतकरी मित्र आपल्या शेती सोबत जोडधंदा व्यवसाय म्हणून करत असतात. परंतु त्यामध्ये प्रमुख व्यवसाय म्हणजे दूध उत्पादक शेतकरी असतात. त्या शेतकऱ्यांना आपल्या गाईंना जनावरांना योग्य वाढीसाठी दूध उत्पादनाला चालना देण्यासाठी योग्य व पौष्टिक पशुखाद्य उपलब्ध करून देण्याची गरज असते.
परंतु शेतकरी मित्रांनो तुम्हाला जर घरच्या घरी किंवा विक्रीसाठी खाद्य निर्मिती व्यवसाय सुरू करायचा असेल तर याबद्दलची सविस्तर माहिती आपण आजच्या या बातमीच्या माध्यमातून पाहणार आहोत. तर मित्रांनो जनावरांच्या फीड साठी वाढणारी ही मोठी बाजारपेठ आहे. आपल्या भारतामध्ये 1965 पासून उत्तर आणि पश्चिम भारतात खाद्य उत्पादन व्यवसायिकांनी वैज्ञानिक दृष्ट्या सुरू झाले आहे. या काळात उत्पादनासाठी मध्यम आकाराच्या खाद्य वनस्पतींची स्थापना देखील करण्यात आलेली आहे.
जर आपण माहिती घेतली तर दुभत्या जनावरांच्या पोषण गरजा पूर्ण करण्यासाठी योग्य उत्पादन आपण याद्वारे निर्मित करू शकतो. पूर्वीच्या काळी कुक्कुटपालन क्षेत्र उदयास आले नसते तरी परसबागेचा पद्धतीने देशी पक्षांच्या माध्यमातून अंडी तयार केली जात होती. परंतु कालांतराने खाद्य उद्योगाचा विस्तार सर्व ठिकाणी झाल्यामुळे उद्योजकांमध्ये (Business) देखील वाढ झालेली पाहायला मिळत आहे. भारतात खाद्य उद्योग दरवर्षी मोठ्या प्रमाणात वाढताना आपल्याला पाहायला मिळत आहे. खाद्य मागणीसाठी पोल्ट्री एक्वा डेअरी तसेच विविध ठिकाणी याची मागणी येत आहे. जास्त करून शेतकऱ्यांकडे याची जास्त मागणी आपल्याला पाहायला मिळते. तर आपण या व्यवसायाबद्दल ची संपूर्ण माहिती पाहणार आहोत.
शेतकरी मित्रांनो हा उद्योग अधिक संघटित होताना पाहायला मिळत आहेत असे कसे या क्षेत्रात अधिक सुवर्णसंधी उपलब्धताना आपले फायदा मिळत आहेत मित्रांनो येत्या काही वर्षांमध्ये भारती सर्वात मोठी खाद्य बाजारपेठ बनू शकते असा अंदाज देखील तज्ञांनी व्यक्त केलेला आहे जरी पशुखाद्य बाजारपेठ तीन विभागांमध्ये विभागले जाऊ शकते पोल्ट्री कॅटल आणि एक त्यामध्ये पोल्ट्री फीडचा 55% चा १४ टक्के आणि कॅटल फिटचा ११ टक्के सवाढण्याची शक्यता वर्तवण्यात येत आहे खाद्य उत्पादक अत्यंत विखंडित असले तरी ते सामान्य घरांमध्ये मिक्सिंग द्वारे केले जाते.
पशुखाद्य निर्मिती व्यवसाय (Cattle Feed Business)
मित्रांनो आपण पशुखाद्य उद्योग आणि बाजारपेठ बद्दल बोललो आहोत . तर मित्रांनो दुग्ध व्यवसाय खाद्य याविषयी अधिक आपण माहिती घेतली तर दुग्ध व्यवसाय खाद्यप्रणालीमध्ये बोलणे गरजेचे आहे. तरी मित्रांनो भारतामध्ये पशुसंवर्धनाबाबत विचार केला तर ग्रामीण भागातील दुभत्या जनावरांचे लहान प्रमाणात संगोपन नैसर्गिक शेतात साऱ्यावर आधारित आहे. परंतु त्यासोबत जनावरांना हिरवे अंन मिळते आणि त्यासोबत पोषक तत्व अन्न मिळू शकत नाही. या कारणाने पशुखाद्य निर्मिती व्यवसाय आपण करू शकतो. ज्याद्वारे आपण विविध पोषक तत्वे त्याद्वारे देऊ शकतो. जेणेकरून ते जनावरांच्या वाढीसाठी दूध उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे ठरू शकतील.
मित्रांनो भात ज्वारी ऊस गहू असे विविध खाद्य आपण गुरांना देऊ शकतो. हे देखील आपण उपलब्ध असलेल्या गवतासह पूरक आहेत. आणि प्राण्यांना फारच कमी मर्यादित अन्न याद्वारे दिले जाते. नॅशनल डेअरी डेव्हलपमेंट बोर्ड नुसार भारतामध्ये सहा प्रकारच्या प्रमुख पशुधन आहार प्रणाली स्वीकारला जातात. हे तर आपल्याला माहितीच असेल. जसे की सुका चारा हिरवा चारा कंपाऊंड फीड,कॉन्सन्ट्रेट फूड,होममेड कॉन्सेंट्रेट मिक्स,सायलेज,एकाग्र अन्न असे बरेचशे घटक जनावरांच्या वाढीसाठी पोषक तत्व महत्त्वाचे असतात.
पशुखाद्य निर्मिती व्यवसाय कसा सुरू करावा?(How To Start Cattle Feed Manufacture Business)
कॅटल फीड मॅन्युफॅक्चरिंग हा शेतीवर आधारित व्यवसाय आहे, त्यामुळे या व्यवसायाला प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारने अनेक योजना सुरू केल्या आहेत. त्यामुळे या प्रकारचा व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी उद्योजकाने त्या विशिष्ट राज्य किंवा केंद्र सरकारने त्याला प्रोत्साहन देण्यासाठी सुरू केलेल्या योजनांची माहिती गोळा करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे.
पशुखाद्य व्यवसाय आपण कसा सुरू करू शकतो..?
तर मित्रांनो तुमची देखील इच्छा असेल की आपण पशुखाद्य व्यवसाय सुरू करून चांगले पैसे कमवावे तर मित्रांनो हा शेतीवर आधारित एक पूरक व्यवसाय आहे. ज्यामध्ये व्यवसायाला प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारने अनेक योजना देखील सुरू केलेल्या आहेत. यामध्ये तुम्हाला लोन देखील मिळू शकते. त्यामुळे या प्रकारचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी उद्योजकांनी त्या विशिष्ट राज्य किंवा केंद्र सरकारने प्रोत्साहन देण्यासाठी योजना सुरू केल्या आहेत. त्या योजना गोळा करून तुम्ही त्याचा लाभ देखील घेऊ शकता. मित्रांनो उद्योजकतेच्या आधारावर आपला व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सरकार देखील सज्ज आहे. कारण राज्यातील नागरिकांची बेरोजगारी दूर व्हावी यासाठी सरकारने बऱ्याच योजना सुरू केल्या आहेत.
पुशुखाद्य निर्मिती व्यवसायासाठी जमीन व इतर खर्च..?
तर मित्रांनो कॅटल फीड मॅन्युफॅक्चरिंग बिझनेस तुम्हाला जर सुरू करायचा असेल तर तुम्हाला फक्त जमीन असणे लागत नाही तर मित्रांनो त्यासोबत आपल्याला खूप सारे यंत्रसामग्री कच्चा माल परवाना नोंदणी कामगार असे विविध प्रकारचे साहित्य आपल्याला लागते. उद्योजकाकडे स्वतःची कोणतीही जमीन असेल तर त्या जागेवरती तुम्ही बांधकाम सुरू करून युनिट स्थापन करू शकता व व्यवसायाला सुरुवात करू शकतात. परंतु तुमच्याकडे जर नसल्यास इमारत तुम्ही भाड्याने घेऊन जमीन भाड्याने घ्या व युनिट संस्थापन करावे. हा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी योग्य जमिनी लागते जेणेकरून सर्व मशीन योग्य रित्या बसू शकतात.
युनिटच्या उत्पादन क्षमतेवर आणि युनिटची स्थापना करण्यासाठी जमीन किती लागेल यावर अवलंबून असू शकते. पण हे निश्चित आहे की उद्योजकाला फक्त कामाच्या ठिकाणी जागाच नाही तर स्टोअर रूम युटिलिटी जनरेटर असे विविध कार्यालय उभारण्यासाठी देखील जागा लागणार आहे. तसेच व्यवसाय करणाऱ्या तरुणाला किमान 800 ते 1400 चौरस फूट जागा असणे आवश्यक आहे. या व्यवसायाचे ग्राहक हे शेतकरी दुग्ध व्यवसायिक शेतकरी उद्योजक पशुपालक हे असल्यामुळे पशुखाद्य निर्मिती व्यवसाय ग्रामीण आणि शहरी या दोन्ही भागात तुम्ही कोणत्याही ठिकाणाहून सुरू करू शकता. परंतु मला असे वाटते की हा व्यवसाय ग्रामीण भागामध्ये जास्त चालवला जातो. कारण ग्रामीण भागामध्ये जास्त शेतकरी बांधू राहतात व शेतकरी मित्र शेती सोबत आपला जोडधंदा म्हणून दूध उत्पादक देखील असतात. त्यामुळं जनावरांना खाऊ घालण्यासाठी ते पशू खाद्य जास्त प्रमाणात खरेदी करतात.
पशु खाद्य व्यवसायासाठी कोणते परवाने व नोंदणी गरजेची आहे..?
शेतकरी मित्रांनो हा व्यवसाय शेतीची संबंधित असल्या कारणामुळे सुरुवातीच्या टप्प्यामध्ये आपल्याला कॅटल फीड मॅन्युफॅक्चर व्यवसायासाठी कोणत्याही लायसन्स व परवानगीची व नोंदणीची आवश्यकता लागणार नाही. परंतु जर उद्योजकाची इच्छा असेल तर तो त्याचा व्यवसाय मालकी म्हणून देखील नोंदणी करून चालू शकतो. परंतु मित्रांनो जीएसटी नोंदणीचा संबंध आहे. तोपर्यंत काही शेतीशी संबंधित व्यवसायांसाठी सूट मर्यादा जास्त आहे. परंतु जर उद्योजकाची इच्छा असेल तर तो ऐच्छिक नोंदणी करू शकतो. किंवा नोंदणीची कोणत्याही प्रकारची गरज नाही.
परंतु शेतकरी मित्रांनो उद्योजक करणाऱ्याला स्थानिक प्राधिकर्याकडून व्यापार परवाना इत्यादी गोष्टींची आवश्यकता लागू शकते. या उत्पन्नाच्या गुणवत्तेवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी ब्युरो ने काही मानके निश्चित केले आहेत. या उत्पादनाने उत्पादन मनकांशी सुसंगत असणे आवश्यक असणार आहे. 2052 1975 मानके प्राण्यांच्या कंपाऊंड फीड साठी विहित केलेले आहेत.
पशुखाद्य निर्मिती व्यवसाय व कच्चा माल व्यवस्थापन
तर मित्रांनो आपल्याला तर माहिती असेल की पशुखाद्य निर्मिती व्यवसाय मॅन्युफॅक्चर मध्ये विविध प्रकारचे उपकरणे व यंत्रसामग्री व बरेचसे साहित्य वापरले जातात. म्हणून ती यंत्रे खरेदी करण्यासाठी उद्योजकांनी विविध यंत्र सामग्री पुरवठा अधिकारी कडून कोटेशन घ्यायला हवे. आणि त्याच्या तुलनात्मक विश्लेषण करून त्यानंतर एक चांगला या व्यवसायातून वापरल्या जाणाऱ्या काही प्रमुख यंत्र सामान्य आणि उपकरण ची यादी गोळा करावी. किंवा खालील दिलेली यादी पहा. ती सर्व सामग्री तुम्हाला व्यवसाय करण्यासाठी लागणार आहे.
मिक्सर मशीन, ग्राइंडिंग मशीन, पल्व्हरायझर, स्क्रीनिंग मशीन, पेलेटायझिंग मशीन, प्रयोगशाळा उपकरणे, कच्च्या मालाची यादी, गव्हाचा कोंडा, ग्राउंड नट एक्सट्रॅक्शन, तांदूळ कोंडा, मका, मोहरी केक, विभाग, कॅल्शियम कार्बोनेट, खनिज मिश्रण आणि व्हिटॅमिन मिक्स, सोया डी तेलकट केक वरील सामग्री तुम्हाला व्यवसाय सुरू करण्यासाठी लागणार आहे.